Şeyh Sait İsyanı’nın teşhirinde Sovyet karikatürlerinin işlevi
Devrimlerin kardeşliği sanat alanında da görev üstlenir ve Sovyet karikatüristleri Türk Devrimi’nin karşısındaki işbirlikçi güçleri hicveder. 1925 yılı boyunca devam eden Şeyh Sait ayaklanması bütün yönleriyle bu karikatürlerde dile getirilir
Değerli genç bilimcimiz, Silivri tutsağı Mehmet Perinçek’in Kaynak Yayınları’ndan tam zamanında çıkan ve 15 gün içinde ikinci baskısı yapılan “Sovyet Devlet Kaynaklarında Kürt İsyanları” adlı yapıtı elimden düşmüyor.
Televizyonlarda, gazetelerde Dersim, Şeyh Sait, Kürt ayaklanmaları üstüne, karşıdevrimci safların safsataları sürdürüldükçe ben, dönüp dönüp bu kitabın sayfalarında nefes alıyorum. Bilimin, insanı vicdanından kavrayışını iyimser bir ruhla yaşıyorum. Böylece aydınlanıyorum.
Bazen en iyi karikatür anlatır
Kitapta ilgimi en çok belgeler bölümünün başındaki karikatürler çekti. Dönemin sanatçıları tarafından çizilmiş karikatürler gerçeği o denli yakıcı biçimde ortaya koyuyor ki fazla söze gerek kalmıyor.
Sovyet Devrimi’ni zafere taşıyan unsurların başında belki de sanat cephesini saymak gerekir. Bir yandan yazarlar ve şairler, öte yanda ressamlar ve karikatüristler, grafik sanatçıları kendi mesleki silahlarını kuşanmış birer devrim neferi gibi çalıştılar. Örneğin Mayakovski’nin katkıları. Büyük şair yüksek sesli şiirleriyle kitleleri ayağa kaldırırken, ürettiği sloganları uygun grafiklerle birleştirip kentin ana sokaklarına asardı. Bunun sayısız örneği başka devrimler ve sanatçılar için de verilebilir. Mehmet Perinçek de böyle düşünmüş olacak ki, sanatçıların karikatürlerine, belgeler bölümünün en başında yer vermiş. İlgili dönemde çizilen bu karikatürlere bakmak, o dönemde olup bitenleri bir anda anlamaya, kavramaya yetiyor. Ve sanatsal algı düzeyine çıkararak olguyu unutulmaz kılıyor.
Türk Devrimi’nin sanatsal destekleri açısından Sovyet devrimi kadar şanslı olmadığını, bizde henüz milli bir sanatın yeni yeni doğmakta olduğunu Atatürk, Hakimiyeti Milliye yazılarında dile getirir... Ama devrimlerin kardeşliği sanat alanında da görev üstlenir ve Sovyet karikatüristleri kalemlerine, fırçalarına sarılarak Türk Devrimi’nin karşısındaki işbirlikçi güçleri hicveder. 1925 yılı boyunca devam eden Şeyh Sait ayaklanması bütün yönleriyle bu karikatürlerde dile getirilir.
Dinci isyan her zaman Haçlı tertibidir
Şeyh Sait isyanının temelinde yatan İngiliz emperyalizminin İslamiyet ilişkisine Hakimiyeti Milliye’den bir göz atıp, sonra da bunun karikatüre nasıl çarpıcı bir biçimde yansıdığını görelim:
“İngilizlerin Müslümanlara karşı belirli bir siyaseti vardır. Tarih alimlerinden Amerikalı Doktor Gibbons ‘Müslümanlar Efendi Değil, Dost İsterler’ adlı eserinde bu siyaseti çok iyi anladığını gösteriyor ve diyor ki: ‘İngilizler dünyada toplu halde ne kadar Müslüman varsa hepsini kendi hükümleri altında görmek isterler ve kendi hükümleri altında görmek için her vasıtaya müracaat ederler; hatta Çin’deki Müslüman kitleleri kendi elinde olmadığı için büyük bir asabiyet hissediyorlar. Halbuki Müslümanlar başlarında efendi görmek istemiyorlar, onlar dost görmek istiyorlar.”
Bu düşünceler 20 Nisan 1920’de Atatürk tarafından kaleme alınmış. Yani İngilizlerin, Türkleri köleleştirmek için haçlı irticacı Şeyh Sait vasıtasına başvurduklarından tam beş yıl önce. Şimdi gelin, Sovyet sanatçılarının kardeş Türk Devrimi’ni tehdit eden bu kara gücü nasıl karikatürleştirdiklerine bakalım:
Sovyet karikatür sanatının ürünleri bugünün yakıcı gerçeğini nasıl da bütün çıplaklığı ve tarihi derinliğiyle ortaya koyuyor. Bu değerli sanatçıları saygıyla anıyoruz. İnsanlığın bir nebze daha iyiye ve güzele doğru yol almasına katkı sunan bütün sanatçıları büyük kavgamızın, insanlık mücadelemizin ortasından bir kez daha selamlıyoruz. Ve buradan, bizlere donanım sağlayan bilim fedaisi, Silivri kalebendinde karşıdevrimin karanlığını eriten Mehmet Perinçek’e bir kez daha teşekkür ediyoruz.
Televizyonlarda, gazetelerde Dersim, Şeyh Sait, Kürt ayaklanmaları üstüne, karşıdevrimci safların safsataları sürdürüldükçe ben, dönüp dönüp bu kitabın sayfalarında nefes alıyorum. Bilimin, insanı vicdanından kavrayışını iyimser bir ruhla yaşıyorum. Böylece aydınlanıyorum.
Bazen en iyi karikatür anlatır
Kitapta ilgimi en çok belgeler bölümünün başındaki karikatürler çekti. Dönemin sanatçıları tarafından çizilmiş karikatürler gerçeği o denli yakıcı biçimde ortaya koyuyor ki fazla söze gerek kalmıyor.
Sovyet Devrimi’ni zafere taşıyan unsurların başında belki de sanat cephesini saymak gerekir. Bir yandan yazarlar ve şairler, öte yanda ressamlar ve karikatüristler, grafik sanatçıları kendi mesleki silahlarını kuşanmış birer devrim neferi gibi çalıştılar. Örneğin Mayakovski’nin katkıları. Büyük şair yüksek sesli şiirleriyle kitleleri ayağa kaldırırken, ürettiği sloganları uygun grafiklerle birleştirip kentin ana sokaklarına asardı. Bunun sayısız örneği başka devrimler ve sanatçılar için de verilebilir. Mehmet Perinçek de böyle düşünmüş olacak ki, sanatçıların karikatürlerine, belgeler bölümünün en başında yer vermiş. İlgili dönemde çizilen bu karikatürlere bakmak, o dönemde olup bitenleri bir anda anlamaya, kavramaya yetiyor. Ve sanatsal algı düzeyine çıkararak olguyu unutulmaz kılıyor.
Türk Devrimi’nin sanatsal destekleri açısından Sovyet devrimi kadar şanslı olmadığını, bizde henüz milli bir sanatın yeni yeni doğmakta olduğunu Atatürk, Hakimiyeti Milliye yazılarında dile getirir... Ama devrimlerin kardeşliği sanat alanında da görev üstlenir ve Sovyet karikatüristleri kalemlerine, fırçalarına sarılarak Türk Devrimi’nin karşısındaki işbirlikçi güçleri hicveder. 1925 yılı boyunca devam eden Şeyh Sait ayaklanması bütün yönleriyle bu karikatürlerde dile getirilir.
Dinci isyan her zaman Haçlı tertibidir
Şeyh Sait isyanının temelinde yatan İngiliz emperyalizminin İslamiyet ilişkisine Hakimiyeti Milliye’den bir göz atıp, sonra da bunun karikatüre nasıl çarpıcı bir biçimde yansıdığını görelim:
“İngilizlerin Müslümanlara karşı belirli bir siyaseti vardır. Tarih alimlerinden Amerikalı Doktor Gibbons ‘Müslümanlar Efendi Değil, Dost İsterler’ adlı eserinde bu siyaseti çok iyi anladığını gösteriyor ve diyor ki: ‘İngilizler dünyada toplu halde ne kadar Müslüman varsa hepsini kendi hükümleri altında görmek isterler ve kendi hükümleri altında görmek için her vasıtaya müracaat ederler; hatta Çin’deki Müslüman kitleleri kendi elinde olmadığı için büyük bir asabiyet hissediyorlar. Halbuki Müslümanlar başlarında efendi görmek istemiyorlar, onlar dost görmek istiyorlar.”
Bu düşünceler 20 Nisan 1920’de Atatürk tarafından kaleme alınmış. Yani İngilizlerin, Türkleri köleleştirmek için haçlı irticacı Şeyh Sait vasıtasına başvurduklarından tam beş yıl önce. Şimdi gelin, Sovyet sanatçılarının kardeş Türk Devrimi’ni tehdit eden bu kara gücü nasıl karikatürleştirdiklerine bakalım:
Sovyet karikatür sanatının ürünleri bugünün yakıcı gerçeğini nasıl da bütün çıplaklığı ve tarihi derinliğiyle ortaya koyuyor. Bu değerli sanatçıları saygıyla anıyoruz. İnsanlığın bir nebze daha iyiye ve güzele doğru yol almasına katkı sunan bütün sanatçıları büyük kavgamızın, insanlık mücadelemizin ortasından bir kez daha selamlıyoruz. Ve buradan, bizlere donanım sağlayan bilim fedaisi, Silivri kalebendinde karşıdevrimin karanlığını eriten Mehmet Perinçek’e bir kez daha teşekkür ediyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder