Eliaçık hoca, Talut ve Calut kıssasını ayrıntısıyla
inceledi. İncelemesini makale haline dönüştüren Eliaçık hoca, " Bir çok
Kur’an ve Tevrat tefsirini okuyun ağzınız açık kalır ve kıssanın içinde
kaybolur gidersiniz. Sinemada fantastik bir film seyretmiş gibi olur, yorgun
geçen bir haftanın bütün stresini atarsınız. Zaten modern insan için dinler
bunun için var değil mi? Öyle ya “son tahlilde” İslam da dinlerden bir din,
Kur’an’ da kutsal kitaplardan bir kitap (!)" dedi.
Bakara suresi 243-251 arasındaki bölüme yerleştirilen bu
kıssanın diğer bir çoğu gibi tanınmaz hale getirildiğini vurgulayan Eliaçık
hoca, kıssayı bütünüyle şu şekilde yorumladı:
“Ölü Kur’an” anlatıcıları diğer kıssalarda olduğu gibi
burada da neler anlatıyorlar neler. Kıssada geçen Tâlût, Câlût, Tâbût, Dâvût
kelimelerine sırlı ve gizemli manalar yükleyerek “Alaaddin’in sihirli lambası”
veya “Uçan halı” tadında, Türklerdeki “Deli dumrul”, “Kesik baş”, “Alper
Tunga”, Farslardaki “Zalaoğlu Rustem” veya “Yedi başlı ejderha” hikayeleri gibi
bir tür Arap ve İbrani halk hikayesi…
Mesela kısa bir fragman: Bir beldede binlerce kişi veba
salgınından ölmüş, cesetler sağa sola saçılmış, peygamber Allah’tan ölüleri
nasıl dirilteceğini göstermesini istemiş, Allah da cesetlere “yaşayın” demiş,
etler ve kemikler havada uçuşmuş, gelip bedenleriyle buluşmuş ve böylece
binlerce ceset dirilmiş, sonra hepsine ‘ölün’ demiş ve binlercesi tekrar ölmüş…
Tâbût’ta (kutsal sandık) Hz. Adem zürriyetinden tüm peygamber olacakların
resimleri varmış, bu Hz. Yakub’a kadar nesilden nesile gelmiş, en sonunda Yakup
soyundan gelen İsrailoğullarının elinde kalmış, onlar savaşa girdiklerinde
düşmanları ile çarpırşırken melekler üzerlerinde taşıyormuş, Tâbût’tan ses
işittiklerinde zafer kazanacakları kesin olurmuş, savaşlardan birinde Amelika
(Filistin) kavmine yenilmişler ve Tâbût’u ellerinden alarak tuvalet olarak
kullanılan bir yere atmışlar, öyle ki bu sandukanın bulunduğu yerde def-i hacet
yapan herkes basur hastalığına yakalanıyormuş, sonra sandukayı oradan alıp iki
öküzün/ineğin üzerine koymuşlar, melekler öküzleri sürüp Tâlût’un evine kadar
getirmişler, sonra İsrailoğulları sandukayı Tâlût’un evinde görünce onun
komutanları olduğunu anlamışlar, kıssada işte bunlar anlatılıyormuş! (Razi,
Kurtubi, İbn Kesir, Taberi)….
Görüyorsunuz kıssa nasıl da “kesik baş” hikayesine
dönüştürülmüş. Türklerdeki Dede Korkut hikayeleri gibi Arap/İbrani halk
mitolojisi olmuş…
Gerçi hikaye ve masallar gayet öğreticidir ve bana göre
esaslı edebiyat metinleridir ama Kur’an’ın anlattığı “kıssa” başka bir şey…
(bkz. “Kur’an kıssaları; mucize mi masal mı?” başlıklı makale).
Peki, Kur’an’da anlatılan ne o zaman?
Allah’ın kitabı olarak Bakara suresinin o bölümlerine
yerleştirildiğine göre, çağlar boyu insanlar okusun diye evrensel mesajlar
veriyor olmalı…
Milyonlarca Müslümana bir şey anlatılmak isteniyor olmalı,
değil mi?
Dahası bügünkü insanlıkta karşılığı olmalı, çağımıza bir şey
söylemeli.
O halde nedir anlatılan?
Önce kısa bir meal-tefsiri, ardından mesajları…
Malum, Peygamberimiz Medine’ye hicret edince etrafını
münafıklar sarmaya başladı. Bunlar müslümanlık taslamakta ve fakat “cihat” ve
“infak” söz konusu olduğunda yan çizmekteydiler. Lafa gelince mangalda kül
bırakmamakta ve fakat iş icraata gelince ortalıktan kaybolmaktaydılar.
İşte Bedir savaşı öncesi gelen Tâlut ve Câlut kıssası ile
münafıklık marazı deşifre ediliyor. Tarihten bir örnek üzerinden hem o günkü,
hem de gelecek çağların Müslümanlarına esaslı mesajlar veriyor. Adeta “Sizi
bekleyen esas tehlike budur, bunun üstesinden gelemezseniz işgallere uğrar, hep
ayakaltlarında çiğnenirsiniz” deniliyor ve tam da bugünkü İslam dünyasının
hal-i pür melalini (ayaklar altında sürünen acınası halini) anlatıyor…
Bakın nasıl…
“Binlerce kişi oldukları halde ölüm korkusuyla yurtlarından
kaçanların durumu ne garip! Allah ‘ölün’ derse öleceklerini, ‘yaşayın’ derse
yaşacaklarını bilmiyorlar. Allah insanoğluna cömertliğinde sınırsızdır. Fakat
insanların çoğu nankörlük ediyor. Öyleyse Allah yolunda savaşın ve bilin ki
Allah, bütün her şeyi işitiyor, biliyor. Allah'a bir güzel borç verecek yok mu?
Kat kat fazlasıyla geri ödenecektir! Darlık veren de bolluk veren de Allah'tır.
Dönüp dolaşıp O'na geleceksiniz.” (Bakara; 2/243-245).
Yani: Şu insanlar (işgale uğrayanlar, yabancı çizmeleri
altında çiğnenenler) ne garip! Çok kalabalık olmalarına rağmen ölümü görünce
kaçar, yurtlarını terk ederler. Hepsi bir kova su dökse İsrail’i sel alacakken,
vızıltıları İngiltere adasını sallayacakken rahatlarını ve saltanatlarını
kaybetmemek için sus pus olurlar. Ölmeyelim diye kaçarlar fakat korktukları
başına gelir, ölürler. Öldük bittik dedikleri bir anda da akla hayale gelmedik
şekilde hayat bulurlar. Demek ki “korkunun ecele faydası yok”tur… Oysa “Ecel
gelirse cihana baş ağrısı bahane”dir… Allah’ın hükmünden kaçılmaz, Allah’tan
ümit kesilmez. Ancak Allah “ölün” derse ölürsünüz, sadece O “yaşayın” derse
yaşarsanız. Bu sizin amellerinizle birlikte cereyan eder. “Allah dağına göre
kar verir.”, “Allah verirse, el verir, sel verir, yel verir”. Allah “yürü ya
kulum!” dedi mi artık onu kimse tutamaz… Bu nedenle ölümden korkmayın, yığıp
biriktirdiklerimiz azalır, fakir düşeriz diye infaktan kaçmayın. Karz-ı hasen
yapın. Karşılıksız, hiçbir beklenti içine girmeden verin. Canlarınızla ve
mallarınızla seferber olun. Bu nedenle ey iman edenler, gelen ayetleri iyi
dinleyin!
“Musa'dan sonra, İsrailoğullarının ileri gelenlerini
hatırla. Peygamberlerine ‘Bize bir komutan ata ki Allah yolunda savaşalım’
demişlerdi. ‘Ya savaş emri gelince cayarsanız?’ dedi. ‘Ülkemiz işgal edilmiş,
memleketimizden sürülmüşüz; böyleyken Allah yolunda neden savaşmayalım?’
dediler. Savaş emri gelince, pek azı hariç geri dönüp kaçtılar. Allah zalimlik
edenleri çok iyi biliyor. Peygamberleri onlara ‘Bilin ki Allah size komutan
olarak Tâlût'u atadı’ dedi. Bunun üzerine ‘Biz, liderliğe daha lâyık olduğumuz
halde, malı mülkü olmayan yoksul birisi bize nasıl komutan olur?’ dediler.
‘Allah onu seçti; bilgili ve bahadır birisi, Allah mülkünü lâyık gördüğüne
verir, Allah her şeyi kuşatan ve her şeyi bilendir’ dedi.” (Bakara: 2/246-247).
Yani: Siz (Yahudiler) halkınız üzerinize oligarşi kurarak
belirli işleri kendi aranızda paylaşmışsınız. Peygamberliği Lavi ibn Yakup’un
boyuna, hükümdarlığı Yehuda’nın soyuna tahsis etmişsiniz… Siz (Müslümanlar)
“İmamlar Kureyş’tendir” diyerek işi kabileciliğe vurmuşsunuz. “Oniki imam”
soyundan gelmesi gerekir, “Seyyid” olması şarttır, “Şii olamaz”, “Sünni caiz
değil” vs. yaveleriyle kuruntularınızı din haline getirmişsiniz… Bunların
dışından gelenleri önderliğe lâyık görmüyorsunuz. Hâlbuki bu mudur Allah
katında ehliyet ve liyakatin ölçüsü? Eğer savaş ise söz konusu olan, işi bilen,
savaşmanın gereklerinden olan bilgi, cesaret, yiğitlik, mertlik gibi özellikler
liyakat için yeterlidir. Bu özelliklere sahip olan Tâlût gibi birisinin öne
çıkmasına şaşmanız yersizdir. Asıl “Yakup’un boyundan, Yehuda’nın soyundan
değil (zengin değil parası yok)” şeklindeki oligarşik kuruntularınızdır yersiz
olan…
“Peygamberleri onlara ‘Onun komutan yapılmasının gerekçesi
yanınızdaki kutsal emanetlerde (Tâbût) vardır. Meleklerin indirdiği, Rabbinizin
doğru yolunu gösteren o kutsal emanetlerde Musa ve Harun ile onların yolunda
yürüyenlerin hatıraları bulunuyor. Eğer inanıyorsanız size bu yeter.’ dedi.”
(Bakara; 2/248)
Yani: Tâlût’un neden komutan olarak tayin edildiğini merak
ediyorsanız o size uğur getireceğine inandığınız, içinde ne yazıldığına bile
bakmadan el üstünde taşıdığınız, duvarlara astığınız, okuyup üfürdüğünüz, muska
yazdığınız, fal baktığınız, bekçisi olmakla övündüğünüz ve “kutsal emanetler”
olarak saklayıp durduğunuz o sandığı (bugün Kur’an’ı) bir düşünün… Orada Allah
yolunun ilkeleri, doğruluk ve dürüstlük yolunun prensipleri, ehliyetin ve
liyakatin ne ile olacağı anlatılıyordu. Tâlût, o kutsal emanetler dediğiniz
sandığın (bugün Kur’an’ın) ruhunu sürdüren, o öze, o ruha bağlı, gerçekten o
yolda yürüyen birisiydi. Eğer Musa’ya (bugün Muhammed’e) indirilene
inanıyorsanız, gerçekten onun yolunda yürüyorsanız kutsal sanduka, sır dolu oda
hikayelerini bırakın, yaşayana dönün. Tâlût’un komutan olarak öne çıkmasına
itiraz etmenizin bu nedenle hiç bir anlamı yoktur…
“Tâlût askerleriyle beraber savaşa çıkınca ‘Biliniz ki Allah
sizi bir ırmakla imtihan edecek. Kim ondan içerse benden değildir. Eliyle bir
avuç içen hariç, kim ondan içmezse bendendir’ dedi. İçlerinden pek azı hariç
hepsi ırmaktan içtiler. Tâlût ve iman edenler beraberce ırmağı geçince ‘Bugün
bizim Câlût'a ve askerlerine karşı koyacak hiç gücümüz yoktur’ dediler. Allah'a
kavuşacaklarına inananlar ‘Nice az sayıdaki bir topluluk, Allah'ın izniyle
kalabalıkları darmadağın etmiştir. Allah güçlüklere göğüs gerenlerle
beraberdir’ dediler.” (Bakara; 2/249)
Yani: Eğer bir savaşı kazanmak istiyorsanız her şeyden önce
zafere olan inancınızı yitirmemelisiniz. Bu çok kuvvetli bir inanç olmalı ve
yüksek derecede bir iç disiplin ile desteklenmeli. Nefsine galip gelemeyenler
düşmana galip gelemezler. İnanın, kendinize güvenin, tedbirlerinizi alın,
vesilelere sarılın ve Allah’a dayanarak yürüyün, gerisi gelecektir. Kendinizi
tutun, disiplinli olun. “Geç” denilen yerde geçin, “dur” denilen yerde durun.
Ganimet ele geçirme, köşe dönme, malı götürme sevdalarından vazgeçin. Yalnızca
iyilik ve adalet için mücadele edin…
“Câlût'un ordusuyla karşılaştıklarında ‘Ey Rabbimiz!
Üzerimize sabır yağdır. Bize cesaret ver ki tutunalım. Kâfirlere karşı bize
yardım et.’ dediler. Sonunda Allah'ın izniyle onları yendiler. Davut da Câlût'u
öldürdü. Allah Davut'a önderlik ve bilgelik verdi, istediği ilimlerden ona
öğretti. Eğer Allah kötüleri iyilerle defetmeseydi yeryüzü altüst olurdu. Allah
insanlığa karşı alabildiğine cömerttir.” (Bakara; 2/250-251).
Yani; Davut o dönemde, Tâlût’un ordusu içinde savaşan bir
askerdi. Düşman ordusunun başı Câlût ile mübarezeye çıktı. Onu öldürdüğü gibi
savaşta nice kahramanlıklar gösterdi. Giderek bütün dikkatleri üzerine topladı
ve önderlik makamına kadar yükseldi. Böyle nice ilimleri öğrendi. Onun
zamanında bölge en parlak dönemlerinden birisini yaşadı. Bütün bunlar inanmış
ve Allah’ı dayanmış bir topluluğun neler yapabileceğine, kötülerin iyiler
eliyle nasıl bertaraf edilebileceğine örnektir…
Dinleyin ve ibret alın ey ülkeleri işgal edilmiş, yurtları
çiğnenip geçilmiş olduğu halde, üstelik yüz binlerce kişi oldukları halde
yerlerine çakılıp kalmış, çaresizce kurtarıcı bekleyen İslam dünyası
toplulukları! Dün onlardı, bugün siz, yarın başkası…
Demek ki:
Münafıklık hastalığına düçar olan Müslümanlar zillet ve
alçaklık damgası yemeğe mahkum oluyorlar. Çünkü onlar binlerce kişi olmalarına
rağmen “cihat” ve “karz/infak” kaçkınıdırlar. Can ve mal korkusu nedeniyle
şereflerini yitirmiş, onursuz duruma düşmüşlerdir. Bunlar Talut döneminde
Şeria’nın, İsa döneminde Yeruşalim’in, Muhammed döneminde Medine’nin
münafıkları gibi her çağda boyuna yan çizer, savaştan kaçar, can ve mal derdine
düşerler…
Derler ki;
1- “Ülkemiz işgal edilmiş, memleketimizden sürülmüşüz. Bir
komutan/önder çıksın ki savaşalım…” Oysa savaş emri gelince de pek azı hariç
geri dönüp kaçarlar…
2- Bir komutan/önder ortayı çıktı diyelim, beğenmezler.
“Yoksul, parası yok, zengin değil; bizden değil” diyerek kabul etmezler. Oysa
aslolan ehliyet ve liyakattir. Kim olursa olsun bilgi, cesaret ve savaş
yeteneği olan savaşta önderliğe layıktır. O duvarlarda asılı duran, abdestsiz
dokunulamayan, kutsal emanetler odasında ziyaretlere açılan “kitap/sandık” ta
çağlar boyu söylenen budur oysa…
3- Komutanı/önderi kabul ettiler diyelim, savaş alanına
çıkınca yine yan çizerler. “Sudan içme” denilir içerler, “Kıyada dur” denir
durmazlar, “Kalk” denir kalkmaz, “Otur” denir oturmazlar… Boyuna bahane
ararlar. Adamı yarı yolda bırakıverirler. En lazım oldukları yerde satarlar.
Anında tornistan yapıp saf değiştirirler. Kendi halkına karşı dolar karşılığı
savaşır, kurşun sıkabilirler. Çünkü münafık mankurttur aynı zamanda. Tarihini
ve hafızasını kaybetmiştir. İflah olmaz bir can ve mal tutkusu vardır…
Bunun içindir ki Kur’an’da samimiyet ile samimiyetsizliğin
ayıraç noktası olarak “ağaçtan yeme”, “gemiye binme”, “deveyi kesme”,”inek
kesme”, “nehirden içme” imgeleri kullanılır. Bunlar imani, insani ve ahlaki
“sınırların” ifadesidirler. Tâlût ve Câlût kısasındaki nehirden içme de
böyledir.
4- Nehri geçtiler diyelim, bu sefer de “Câlût’a ve
askerlerine karşı koyacak gücümüz yok” (konjöktür/reel-politik vs.) mazeretleri
üretirler. Dünya sistemi ekonomiyi çökertir, bizi yaşatmaz derler.
5- Sonuçta kala kala bir avuç inanmış adam kalır ve onlar da
şöyle der; “Nice az sayıdaki topluluk Allah’ın izni ile kuru kalabalıkları
darmadağın etmiştir. Üzerimize sabır yağdır, bize yardım et ey
Rabbu’l-Müstazafin!”
Bu bir avuç inanmış adam da 312 kişi de olsa Bedir’e çıkıp
toprağı titretir. Mü’min olmanın ne demek olduğunu gösterir. Bu nedenle Hz.
Peygamber Bedir’de şöyle buyurmuştur; “Siz bugün nehri geçtikleri esnadaki
Tâlût’un ashabı kadarsınız. Onunla nehri geçenler gerçekten mü’minlerdi…”
Kur’an’daki Tâlût ve Câlût kısassının vermek istediği
evrensel mesajlar bunlar olmak icap eder.
Nüzul ortamı gereği ve konu uzamasın diye burada daha çok
savaş ile sınırlı tuttum. Siz bunu hayatın her alanına yayabilirsiniz. Çünkü
hayat korkmamamız gereken Câlûtlar, destek çıkmamız gereken Tâlûtlar, zırhı ve
sapan taşı lazım olan Dâvûtlar, korumamız gereken Tâbûtlar, içmememiz gereken
sular ve geçmemiz gereken nehirlerle doludur…
Bu nedenle, bu kıssa, zafere giden yoldaki taşlara,
engellere, çukurlara, ihanetlere, bağlara, sapmalara, çekmelere, çelmelemelere
rağmen nehri geçerek (engelleri aşarak) kala kala geriye bir avuç kalanların
nasıl hedefine ulaşacağının öyküsüdür.
Bir anlamda esaslı bir hayat dersidir.
Bu haliyle kıssa, yenilmiş, işgale uğramış, esarete düşmüş
üstelik de günahlara batmış, hatalara, yanlışlara, hurafelere gömülmüş bir
kişinin/ülkenin/halkın/ümmetin nasıl kurtulacağını anlatıyor. Bunun yollarına
işaret ediyor.
Bir kurtarıcı/komutan/önder (veli/nasir/melik) bekleyenlere
muhtaç oldukları kudretin nerede olduğunu gösteriyor.
Câlût’un düşmanlığı, Tâlût’un bahadırlığı, Dâvud’un
cesareti, nehri geçen bir avuç insan, cihat ve infak (karz-ı hesen),
serdengeçti az bir topluluk, yol gösterici sanduka/tâbut (Kitap)…
Bedir’e çıkan 312 kişi öncesinde bunlar neden anlatılmış
olabilir?
Ve bugün bize neden döne döne okutulmakta?
Çünkü büyük davalar hep böyle başlar.
Tarihin akışı böyle değişir.
Tâlût ve Câlût kıssası bunun için, tarihi yapanların “nehri
geçenler” olduğunu, Allah’ın onların gören gözleri, işiten kulakları, haykıran
sesleri ve yürüyen ayakları olacağını anlatır…
Kur’an kıssalarının kahramanı, bu nedenle, kıssayı o anda
kim okuyorsa o olmak icap eder. “Yaşayan kıssa” budur…
Bir de böyle okuyun bakalım geceleri uyku tutacak mı?"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder